بررسی ارتباط بین عوامل استرس زای مزمن و فشار خون در بزرگسالان ایرانی

فشار خون بالا با توجه به تاثیر مستقیم و غیرمستقیم آن در بیماری ها  و ناتوانی های مزمن مانند سکته مغزی، نارسایی قلبی، دیابت و دیگر بیماریها ، همچنان یکی از مشکلات بزرگ در جوامع است.  مطالعات روند رو به افزایشی را در شیوع فشار خون بالا در دهه اخیر در سراسر جهان، به ویژه در کشورهای کم درآمد کم و متوسط ​​نشان داده است. با فرض فشار خون بالا به عنوان عامل خطر اصلی قابل تعدیل برای ناتوانی و مرگ زودرس، ارزیابی های جامع مکانیسم های زمینه ای آن باید به عنوان یک راه تضمینی برای پیشگیری و کنترل فشار خون بالا در نظر گرفته شود .

 مطالعات قابل توجهی به بررسی یک سری عوامل روانی اجتماعی پرداخته اند که ممکن است در پاتوژنز  فشار خون بالا نقش داشته باشند. شواهد نوظهور نشان می‌دهد که پریشانی/استرس روان‌شناختی می‌تواند منجر به فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی عروقی شود، که اگر این استرس به مدت طولانی ادامه یابد در قالب یک فرآیند پیچیده‌ می‌تواند تعادل سیستمهای بدن را با اثر بیولوژیکی مستقیم مانند سیستم رنو-آدرنو-هیپوفیز-هیپوتالاموس یا اثر غیرمستقیم بر الگوهای رفتاری و سبک زندگی ناسازگارانه بر هم بزند. از سوی دیگر، ارزیابی استرس و پاسخ به رویدادها و موقعیت‌های استرس‌زا می‌تواند در افراد متفاوت باشد و استرس ادراک شده نشان‌دهنده این است که افراد تا چه اندازه رویدادها و شرایط زندگی خود را استرس‌زا می‌دانند و این مطلب بیشتر زمانی اتفاق می‌افتد که خواسته‌های آن‌ها از توانایی‌شان برای مقابله فراتر رود، و از آنجاست که ناسازگاری شروع می‌شود.

 مطالعاتی انجام شده است که بر انواع مختلف عوامل استرس زای مزمن و ارتباط آنها با خطرات قلبی عروقی و فشار خون بالاتر تمرکز دارد. متداول ترین عوامل استرس زا که در ارتباط با فشار خون ذکر شده است، استرس های شغلی، مالی، اجتماعی و زندگی زناشویی می باشد. بعلاوه گفته شده که عوامل استرس زای مختلف تأثیرات مختلفی بر فشار خون دارند ، اما هنوز مطالعات جامعی برای ارزیابی دسته های مختلف این عوامل استرس زا در طول زمان وجود ندارد تا ببینیم چقدر ناهمگن بر فشار خون تأثیر می گذارند. یکی دیگر از ملاحظات دست کم گرفته شده در این نوع مطالعات، تأثیر متغیرهای مخدوش کننده است، به ویژه آنهایی که احتمالاً در طول زمان تغییر می کنند و در نتیجه، به دلیل از دست دادن اطلاعات، خطاهای اندازه گیری، کاهش قدرت آماری و برآورد پارامترهای مغرضانه منجر به شکست در شناسایی روابط واقعی شود . در این مطالعه حوزه‌های استرس درک شده مختلف را در طول زمان ارزیابی نموده و برای بسیاری از متغیرهای جمعیت شناختی و سبک زندگی تنظیم کردیم تا شکاف‌های گمشده در ادبیات قبلی را پر کنیم.  همچنین از اندازه‌گیری‌های متفاوتی برای نشان دادن بهتر تفاوت‌ها در ارتباط با جنبه‌های مختلف عوامل روان‌شناختی مؤثر در فشار خون استفاده کردیم.

به همین منظور یک طرح تحقیقاتی با عنوان " بررسی ارتباط بین عوامل استرس زای مزمن و فشار خون در بزرگسالان ایرانی درمطالعه کوهورت اصفهان در سال های 2007 تا 2013 " توسط خانم دکتر معصومه صادقی و همکاران در مرکز تحقیقات قلب و عروق اصفهان انجام گرفته که نتایج ارزشمندی به دنبال داشته است . در این مطالعه برای تحلیل ثانویه ارزیابی رابطه بین استرس درک شده و فشار خون بالا ، بزرگسالان 35 ساله و بالاتر در سه شهر مرکزی مجزای ایران (اصفهان، اراک و نجف آباد) پیگیری شدند. نمونه‌گیری به صورت تصادفی و به صورت خوشه‌ای چند مرحله‌ای انجام شد. 

نتایج نشان می‌دهد که پریشانی روان‌شناختی در گروه پرفشاری خون در مقایسه با گروه بدون فشار خون  اثرگذاری بالاتری داشته  همچنین افراد در گروه پرفشاری خون بیشتر تمایل به استرس بالا داشتند.  بنابر این رابطه مستقیمی بین استرس و ایجاد فشار خون وجود دارد. و میتوان نتیجه گرفت که کاهش استرس و پریشانیهای روان شناختی میتواند در کاهش بیماری پرفشاری خون موثر باشد.