توانبخشی علمی، نه تبلیغاتی؛ گفتاردرمانی بر پایه داده، نه دیده
در چهارچوب برنامههای آذرماه پژوهش، دکتر مرضیه پورجواد، عضو هیئت علمی گروه گفتاردرمانی دانشکده توانبخشی، در نشستی تخصصی نتایج یک مطالعه مرور نظاممند را درباره اثربخشی چسب کینزیو تیپ در توانبخشی اختلال بلع ارائه کرد.دکتر پورجواد در ابتدای این نشست هدف از این پژوهش را انتقال یافتههای علمی به جامعه استفادهکننده عنوان کرد و افزود: این مطالعه در پاسخ به پرسشی بالینی شکل گرفت که در یکی از پایاننامههای کارشناسی ارشد با راهنمایی دکتر طاهری مطرح شده بود. ما میخواستیم بدانیم آیا شواهد علمی معتبری برای استفاده از چسب کینزیو تیپ در درمان اختلال بلع وجود دارد یا خیر.وی با اشاره به تنوع بالای اختلالات بلع توضیح داد: اختلال بلع میتواند در بیماران نورولوژیک مانند مبتلایان به سکته مغزی، پارکینسون یا اماس بروز کند. همچنین در کودکان دچار فلج مغزی یا نوزادان نارس که در مکیدن و بلع دچار مشکل هستند، این اختلال میتواند منجر به عفونتهای مکرر ریوی و بستریهای مکرر شود.دکتر پورجواد با اشاره به رویکردهای نوین بینرشتهای در گفتاردرمانی گفت: در سالهای اخیر، برخی گفتاردرمانگران از ابزارهایی مانند چسب کینزیو تیپ که ریشه در فیزیوتراپی دارد، برای تحریک عضلات صورت، حلق و حنجره استفاده میکنند. این روند، هرچند نوآورانه بهنظر میرسد، اما نیازمند پشتوانه علمی قوی است.وی درباره روش اجرای پژوهش اظهار داشت: در این مطالعه، بیش از ۲۵۰ مقاله از منابع معتبر جهانی جستوجو شد. پس از چندین مرحله غربالگری دقیق، ۲۱ مقاله وارد تحلیل نهایی شدند. این مقالات با استفاده از چکلیستهای استاندارد متدولوژیک ارزیابی شدند.نتایج این مرور نظاممند، به گفته دکتر پورجواد، حاکی از آن است که در حال حاضر، شواهد علمی کافی برای اثربخشی چسب کینزیو تیپ در توانبخشی اختلال بلع وجود ندارد. تنها دو یا سه مطالعه نتایج مثبتی گزارش کردهاند، در حالیکه سایر مطالعات یا فاقد کیفیت لازم بودند یا تفاوت معناداری با درمانهای روتین نشان ندادند.وی با تأکید بر مسئولیت حرفهای درمانگران افزود: ما بهعنوان گفتاردرمانگر، تا زمانی که شواهد علمی قوی در اختیار نداریم، مجاز به استفاده از ابزارهای جدید در بالین نیستیم. استفاده از چسب کینزیو تیپ بدون پشتوانه پژوهشی، نهتنها ممکن است هزینه اضافی به خانوادهها تحمیل کند، بلکه میتواند موجب آسیب پوستی یا ایجاد امید واهی در بیماران شود.دکتر پورجواد در پایان با اشاره به گسترش تبلیغات غیرعلمی در فضای مجازی هشدار داد: در شرایطی که برخی خانوادهها تحت تأثیر تبلیغات اینستاگرامی از درمانگران درخواست استفاده از این ابزار را دارند، ما موظفیم بر اساس شواهد علمی تصمیم بگیریم، نه بر اساس فشار بیرونی یا جذابیتهای ظاهری.وی خاطرنشان کرد که نتایج این مطالعه در یکی از معتبرترین مجلات علمی بینالمللی در حوزه اختلالات بلع منتشر شده و میتواند مبنایی برای تصمیمگیریهای بالینی و پژوهشهای آتی در این حوزه باشد.
